EKIM2019
BİPOLAR BOZUKLUK
Prof. Dr. Ayşegül Yıldız:
"İnsan beyninin aşırı hızlı ve yoğun çalıştığı manik ya da hipomanik dönemler ile seyreden bipolar bozukluk, tarihte iz bırakmış pek çok başarılı insanı etkilemiştir."
Bipolar kavramı, duygudurumun bazı zamanlarda normalin ötesinde yükselmesini, bazı zamanlarda da çökmesini anlatıyor. Yükseliş dönemlerine manik dönemler diyoruz. Kişi o dönemlerde kendini çok iyi, çok enerjik, çok üstün hissedebilir. Bu dönemlerde engellenme eşiği düşer ve kişi özellikle engellendiğinde çok çabuk sinirlenir, normalde yapmayacağı taşkınlıklar yapabilir. Yine bu dönemlerde kişinin uyku ihtiyacı azalır, çağrışımları hızlanır, çok konuşur, yeni plan projelere, yeni parlak fikirlere açık bir şekilde beyin hızlı çalışır. Çok para harcama, aşırı cinsellik, tedbirsiz ve gözü kara bir şekilde zevk veren aktivitelere düşkünlük yine bu dönemlere özgüdür. Bazen bu belirtiler hafif seyreder ve kişinin yaşam verimliliğini bozmaktan ziyade arttırır ki böyle olduğunda buna hipomanik atak denir. Bazen de bu belirtiler nedeniyle kişinin iş yaşamı, evliliği, kişilerarası ilişkileri bozulur, mali yönden ya da kanuni açıdan zarara uğrar ki bu durumda artık bu atak hipomanik değil manik ataktır. Bazen de bu belirtilere psikotik belirtiler dediğimiz gerçek dışı inanışlar ya da algısal yaşantılar eşlik edebilir. Öyle ki kişi TV, radyo veya gazeteden ya da etrafındaki şeylerin düzenleniş biçimlerinden özel anlamlar çıkarabilir, sesler duyabilir, çeşitli görüntüler görebilir ki buna da psikotik özellikli manik atak diyoruz. Kişi yaşamı boyunca bir tek manik atak dahi geçirmiş olsa, tanısı bipolar bozukluk tip I’dir.
Çöküş dönemlerinde ise kişi çökkün, karamsar bir duyguduruma kapılır. Hemen hiçbir şeyden zevk alamaz hale gelir. Enerjisizlik, yorgunluk bitkinlik, uykuda artma ya da uyuyamama, iştahsızlık ya da iştah artışı, kendini değersiz hissetme veya suçluluk duyguları, ölüm düşünceleri, düşünememe, karar verememe çökkün dönemlerin karakteristik özelliklerindendir. Bipolar bozuklukta hemen her zaman yükseliş dönemlerinin yanı sıra bu çöküş dönemleri de yaşanır. Kişi en büyük intihar riskini depresyon atağı dediğimiz bu çöküş dönemlerinde taşır.