OCAK2021
JAPON KURTARMA GEMİLERİ
Vladivostok’ta esir Türkler ve “Heimei Maru” Japonya, Nisan 1920’de Rus uzak doğusundaki Vladivostok bölgesini tamamen kontrol altına aldığından, bölgede bulunan Türk esirlerin sorumluluğu Japonlara geçmişti. 1921 yılının Şubat ayında Japon askeri yetkilileri, esir Türkleri ülkelerine taşımak için Heimei Maru isimli gemiyi göndermişlerdi. Aracılık yapan İngiltere; Anadolu’daki direnişe destek olacakları bahanesiyle esirlerin naklini geciktirmişti. Heimei Maru gemisine binenler arasında yedek subay Halil Ataman da vardı. Hatıralarını her gün not etmişti. 1916’da askere alınmış, aynı yıl Ruslara esir düşmüş, yıllarca yurda döneceği günü beklemişti. Gemiye 1030 kişi binmişti. Bunların 12’si Türk esirlerinin orada evlendikleri eşleriydi. 22 Şubat 1921’de gemi hareket etmiş, 5 Nisan günü Midilli açıklarına gelmişken, yolları bir Yunan savaş gemisi tarafından kesilmişti. Yunanlılar esirlerin kendilerine teslimini istemiş, kaptan Yarbay Yukichi Tsumura esirleri vermeyince; gemiyi 12 Nisan'da Pire limanına çektirmişlerdi. 395 hasta 6 Ağustosta Pire’den İstanbul’a gönderilirken, Halil Ataman’ın da içinde bulunduğu grup 17 Ekim 1921’de Sardunya adasındaki esir kampına gönderilmişler, 19 Haziran 1922’ye kadar orada kalmışlardı. Ancak 25 Haziran 1922’de İstanbul’a varabilmişlerdi. Halil Ataman’ın yaklaşık 8 yıllık esir hayatının 415 günü Yunanlıların elinde geçmişti. (4) İzmir Limanında bir Japon gemisi ve Tokei Maru Japonya, Kurtuluş Savaşı süresince İstanbul ve Ankara hükümetlerine eşit mesafede durmuş, bir denge politikası gütmüştü. 8 Eylül 1922 tarihini taşıyan bir kartpostalda İzmir limanına demirlemiş bir Japon gemisi görülmektedir. Limandaki halk gayet sakin biçimde günlük hayatını sürdürmektedir. Yaklaşmakta olan Türk ordusundan dolayı bir panik havası yoktur. Bazı Yunan kaynakları bu fotoğraftan yola çıkarak bir tarih yazmaya çalışmaktadırlar. Yunan Empos gazetesi “Bir Japon gemisinin Türk askerinin baskısına rağmen İzmir’den kaçan Rumları kurtardığını” yazmıştır.