MART2021
POLİTİ ŞARAPHANESİ
Politi Şaraphanesi’nden Akın Pasajı’na
Tarihçi Dr. Siren Bora’ya 19. yüzyılda Havra Sokağı’nda faaliyet gösteren esnafları ve içki imalathanelerini sordum, şu bilgileri verdi: “Havra Sokağı’nda 1855 yılında Kasap Rahami’nin iki adet kasap bir adet tahinci dükkânı, 1895 yılında Samuel Alazdraki’ye ait şarap üretim yeri, yine aynı yıllarda Devita Kori, Elya Politi, 1896 yılında Avram Alazdraki, Samuel Kori'nin işlettiği üzüm damıtma imalathanesi, 1910 yılında Nesim Levi’ye ait meyhane bulunmaktaydı. Elimizdeki belgeden, o alanda okula ait vakıf arazisinin yer aldığı anlaşılmaktadır. 1895 tarihinde ise günümüzdeki Akın Pasajı’nın bulunduğu yapıda Halifa Politi’ye ait şarap fabrikası kurulmuştur. 1871 tarihli belge, Akın Pasajı arazisinin okula ait vakıf arazisi olduğu bilgisini vermektedir. O halde arazi 1895 yılında Politi’ye kiralanmış ya da satılmış olmalıdır. Pasajın girişinde yer alan üzüm salkımı figürü ve İbrani takvimiyle yazılı olan 5660 (1900) tarihi de sözünü ettiğimiz şarap fabrikasına aittir. İzmir Yahudi Cemaati için kaşer şarap üretimi önemlidir. Şarap fabrikası, aynı zamanda cemaatin kaşer şarap gereksinimini karşılamaktadır. Bu yapı, 1968 tarihinde Kunduracılar Pasajı’na dönüştürülmüştür. Yine Havra Sokağı üzerinde yer alan Albayrak Pasajı’nın yeri ise, Hevra (Talmud Tora) Sinagogu’nun hemen arkasına denk gelmektedir. Hevra Sinagogu’nun arkasındaki bahçe, 20. yüzyılın ilk çeyreğine değin, Havra Sokağı’na açılmaktaydı. Anlaşıldığına göre, Cumhuriyet döneminde bu arazi satılmış ve üzerine Albayrak Pasajı inşa edilmiştir. Havra Sokağı dediğimiz Pazar yerinde 1940’lı ve 1950’li yıllarda tütün, incir ve üzüm mağazaları vardır. En ünlü mekânlardan biri ise Akın Pasajı’nın yanında yer alan Aslan Yasef’in Meyhanesi’dir. Bu sokak o dönemde, aynı zamanda meyhaneler sokağı olarak da tanınmaktadır. 1871 tarihinde Haci İbrahim’e ait olan meyhanenin yeri, Havra Sokağı’nda ve Etz Hayim Sinagogu ile Popularya okulunun arkasındadır. Bu yer tahminen, bugünkü Akın Pasajı’nın bulunduğu yere oldukça yakın olmalıdır.”