TEMMUZ2022
Ayse Perin (Tatari)
Yüzyılın dansçısı
Uluslararası İzmir Festivali 35.yılında, Martha Graham Dans Topluluğunu programına alarak, Kültürpark sahnesinde unutulmaz bir gece yaşattı. Gurup daha önceki yıllarda da festivalde yer almış, hafızalarda iz bırakmıştı.
Martha Graham,20.yüzyılın sanatına yön veren başlıca figürlerden biri olarak kabul edilir. Tıpkı, Picasso, James Joyce ve Frank Lloyd Wright gibi... Time Dergisi 1998 yılında ondan söz ederken “Yüzyılın Dansçısı” deyimini kullanmıştır.
M. Graham, bir koreograf olarak karmaşık ve son derece de üretkendir. Hayatı boyunca 181 bale gösterisi, kapsam ve büyüklük olarak baleye benzeyen bir dans tekniği yaratmıştır.1926 yılında, kendi dans topluluğunu okulunu kurmuştur. Yarattığı dans ve koreografi ile (keskin, açılı, sert ve doğrudan hareketlerle) insan duygularının derinliklerini ortaya çıkarır. Graham, nesiller boyu dans ve tiyatro sanatçıları için ilham kaynağı olmaya devam ederken onun vizyonu ile de sonsuza dek değişmiştir. Modern dönemin önde gelen birçok bale koreografı onun tekniği üzerine eğitim almış veya onun dans topluluğunun üyesi olmuştur. Balelerinde esin kaynakları; modern resim, Vahşi Batı, Yunan Mitolojisi... Gibi çeşitli kaynaklardır.
Yeni oluşturduğu her eserde, kostüm ve müzik unsurlarını bir bütünlük içinde değerlendirir.70 yıllık kariyeri boyunca, heykeltıraş Noguchi, aktör ve yönetmen Houseman, moda tasarımcısı Halston ,Donna Karan, Calvin Clein ve ayrıca çok tanınmış besteci ile de birlikte çalışmıştır.
Eserlerinde, Margot Fonteyn, Rudolf Nuriyev ve Mikhail Baryshnikov gibi klasik bale yıldızlarına rol vermiş ve misafir sanatçı olarak ağırlamıştır.
The Neighborhood Playhouse’da kompozisyon ve danstan sorumlu olduğu dönemde, Bette Davis, Kirk Douglas, Madonna, Liza Minelli, Gregory Peck gibi sanatçılara, bedenlerini nasıl bir ifade aracı olarak kullanabilecekleri konusunda eğitim vermiştir.
Sayısız onur ödülleri kazanmış... Meslektaşları olan Uluslararası Tiyatro sahne çalışanları İttifakının Üyeleri onu 100 yıl boyunca, tekrar verilmeyecek olan Yerel Yüz Yıllık Dans ödülüne layık görmüşlerdir. ABD. Başkanı G.R.Ford, tarafından ülkesinin en yüksek sivil onuru olan Özgürlük Madalyası verilmiş, ve ABD Ulusal Sanat Madalyasının ilk aracıları arasında gösterilip ikinci kez başkanlık ödülüne layık görülmüştür.
Gelelim İzmir Kültür Park’taki geceye... Sahnedeki ilk performans Act Of Lights, bir şaire ait yazıdan ilham alınmış, müzik Carl Nielson... Graham’ın eserlerinde yeni bir dönem başlatan, teatral süslemelerden uzak, dansçının mükemmel bir ifade aracı olarak yücelten eserin kostümlerini efsanevi tasarımcı ve modern moda endüstrisinin öncüsü Halston hazırlamış (prömiyer1981 NY).
Diversion Of Angels (1948 ilk gösterim)...Martha Graham, Wassily Kandinsky’nin eserini ilk kez gördüğünde, mavi bir arka plan boyunca kırmızıyı cüretkârca yerleştiren sanatçının renk kullanımına hayran olmuş ve bu eserde gördüğünü dışa vuran bir dans yaratmaya karar vermiştir. İşte bu bölümde sahnede coşku ile salınan kırmızılı kız, Kandinsky tuvalini ikiye bölen o cüretkâr kırmızı çizgidir.
Ve gecenin sürprizi İKSEV ve MGDC işbirliği, INSTANEOUS SPEED... İKSEV,35.ULUslarası İzmir Festivali’nin “yeni sanatsal üretimlere olanak sağlayacak bir festival” olması için, zor ekonomik şartlara rağmen önemli bir atılım yaptı. Modern dansın dünyada tanınıp yayılmasını sağlayan Martha Graham Dans Tiyatrosu ile Festival’in 35.Yıl programında yer alacak yeni bir proje gerçekleştirerek iz bırakan bir işbirliğine imza attı.
Tanınmış koreografları Lyoyd Knight ve Xin Ying, 10.Nejat Eczacıbaşı Ulusal Beste Yarışması’nın birincisi Doğaç İşbilen’in Piyano Konçertosu’nun birinci ve üçüncü bölümlerine “ Instantaneous Speed” ve “Animato” adlı iki koreografi hazırladılar. Ve bu koreografiler 13-27 Haziran 2022 tarihleri arasında İKSEV’de yapılan, profesyonel dansçılara açık, ustalık sınıfında çalıştırıldılar... İlk gösterimi 28 Haziran 2022 akşamında İzmir’de izleyicilerle buluştu. Bizim dansçılarımız ve genç bestecimizin MGDC ile işbirliğinden doğan performans mükemmeldi. Kostümler Martha Graham ve Donna Karan işbirliği ile yapılmıştı.
İKSEV bu özverili buluşmayı gençlerimize karşılıksız bir hizmet olarak yaptı. İzmir dışından gelenler için eğitim sürecinde ağırlama görevini de üstlendi.
Graham çağdaş dans için yeni platformlar üretirken, izleyiciler için dünyanın pek çok yerinde( 50 den fazla ülkede) büyük beğeni topluyor.