OCAK2019
Gülhan Berkman Yakar
Mr. Spak elimizden tutunca
Yıllar geçiyor, fark ettiyseniz iki binli yıllarda onlu olarak atacağımız tarihlerin sonuncusu; 2019. Böyle düşününce zaman oldukça hızlı geçmiş gibi geliyor bana, bilmiyorum siz de benim gibi düşünüyor musunuz? Zaman algısı görecelidir biliyorsunuz, zamanın “hızlı ya da yavaş geçtiği” hissiniz; bir beklenti içerisinde olup olmamanızdan etkilenebilir. Örneğin; bir şeyin son teslim tarihinin sizdeki öneminin büyüklüğü doğrultusunda, zaman algınızda da hızlılık ya da yavaşlık hissi doğabilir. Belki de yaş aldıkça bizim de son teslim tarihimiz yaklaştığından, zamanın değeri artıyor ve hızla geçiyor hissine kapılıyor olabilir miyim?
Neyse ki Johannes Gutenberg University Mainz (JGU) ‘dan psikologlar, konuyla ilgili yapılan çalışmaların analizi sonucu, sağlıklı kişilere kıyasla, “depresyon” teşhisi konulan kişilerde zamanın daha yavaş geçtiğine dair kişisel algıların olduğu bulgusuna ulaşmış. Bu bilgi de bana depresyonda olmadığımı anlatması bakımından faydalı geldi.
Arada sırada yılların geçmesinin bize olan etkilerini anlatan çok etkilendiğim bir karikatür gözümün önüne geliverir. Belki siz de hatırlarsınız; karikatür ikiye bölünmüş ve ilk bölümde Yıl 1990 , arkası tüplü ve oldukça heybetli televizyonun karşısında oturup onu ilgiyle izleyen, ince yapılı bir kişi var. Diğer bölümde yıl 2000 ve aynı kişi yine o ortamda televizyon karşısında oturuyor. Geçen on yılda adeta bir değiş tokuş gerçekleşmiş, televizyon incelmiş , izleyen kişi ise göbeklenmiş. Bu karikatürü ilk gördüğümde oldukça etkilenmiştim. Benzer bir çalışma 2000 ‘den bu güne, on sekiz yılda gerçekleşen değişimi vurgulamak için yapılsa o göbeğin yanı sıra kişinin kafasının da büyüdüğü ve adeta kocaman bir medya çöplüğüne dönüştüğü, bir yandan elindeki telefona bakarken, bir yandan da önündeki tablete göz attığını çizgilerle yansıtıp, yine aynı odanın baş köşesinde dev bir televizyon ekranı vurgulana bilir diye düşünüyorum. Değişim öyle hızlı ki, her şey gibi meslekler de değiştiğinden 2018 ile 2038 arasında “gerçekleşen değişimi” anlatacak karikatürist kalır mı? Bu da ayrı bir soru ama gördüğüm kadarıyla, geleceği önceden hissedenler ve eserleriyle bugüne getirenler sanatçılar büyük ihtimalle, robot bilim adamlarına vizyon sağlamaları için var olmaya devem edeceklerdir.
Zaman göreceli diyoruz ya; benim gibi 1970’lerde çocukluğunu , 1980’lerde gençlik yıllarını yaşayanların, yani şu meşhur X ( kayıp ) kuşağın nerede kaybolduğunu anladım galiba; sanırım biz evvel zaman içerisinde elektrikler kesik iken bir gaz lambasının ışığıyla evin duvarlarına tavşan yapıp birbirleriyle konuştururken Mr. Spak geldi içeriden, tuttu bizi elimizden ve birlikte ışınlandık, masal böyle başladı birçok değişimi ışık hızında yaşadık, teknoloji ile onu tam anlayamadan bütünleştik ve belki de evrildik. Bu arada izlediklerimizle yaşadıklarımız birbirine karıştı bildiğimiz değerlerin yerini bilmediklerimiz aldı ve böylece geldik 2019 yılına, hepimiz için hayırlısı ola…
Sevgiyle Kalın